Hiện nay, ung thư máu là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu với hơn 1 triệu người được chẩn đoán mắc bệnh mỗi năm. Đây còn được xem là loại ung thư mà trẻ em hay mắc phải nhất. Vậy thực tế ung thư máu là gì? Dưới đây Trevang sẽ cung cấp những thông tin hữu ích nhất để giúp bạn nâng cao hiểu biết về ung thư máu cùng những dấu hiệu sớm nhất của bệnh để phòng ngừa một cách hiệu quả.
Xem thêm: Gợi ý 4 cách làm máu lưu thông lên não hiệu quả bất ngờ
Xem nhanh nội dung
Ung thư máu là gì?
Ung thư máu được biết đến là một loại ung thư ảnh hưởng đến tế bào máu và tủy xương – cấu trúc mô xốp bên trong xương là nơi tế bào máu được sản sinh và biệt hóa thành hồng cầu, bạch cầu hay tiểu cầu.
Ung thư máu có thể xảy ra ở cả trẻ em lẫn người lớn và đây cũng là loại ung thư phổ biến với hơn 40.000 người được chẩn đoán mắc bệnh mỗi năm chỉ tính riêng tại Anh và chiếm 10% trong các loại ung thư được chẩn đoán tại Hoa Kỳ.
Có 3 loại ung thư máu chính hiện nay:
- Bệnh bạch cầu (Leukemia): Tế bào bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Trong bệnh bạch cầu, các tế bào bạch cầu chưa trưởng thành sẽ nhân lên với số lượng lớn, chúng hoạt động kém và gây mất cân bằng trong hệ miễn dịch. Ngoài ra, do số lượng nhân lên lớn, nên chúng sẽ lấn át các hồng cầu và dẫn đến tình trạng thiếu hồng cầu.
- U lympho (Lymphoma): là bệnh ung thư ảnh hưởng đến tế bào lympho – một loại bạch cầu giúp chống lại tình trạng nhiễm trùng. Những tế bào này sẽ lưu thông khắp cơ thể thông qua hệ bạch huyết để thực hiện chức năng miễn dịch của mình. U lympho là tình trạng tế bào lympho gia tăng bất thường về số lượng, chúng tạo thành khối u làm suy yếu khả năng miễn dịch cũng như ảnh hưởng đến chức năng của tủy xương, hệ bạch huyết, lách.
- Myeloma (Bệnh u tủy/bệnh u tân sinh tương bào): là bệnh lý gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tế bào plasma – loại bạch cầu tạo ra kháng thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi tình trạng nhiễm trùng. Trong bệnh Myeloma, tế bào plasma ung thư trong tủy xương sẽ nhân lên với số lượng lớn bất thường, lấn át tế bào khỏe mạnh và làm suy yếu khả năng miễn dịch cũng như khả năng tạo tế bào máu trong tủy xương.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư máu
Hiện nay, bệnh ung thư máu vẫn chưa được xác định nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên sẽ có một số yếu tố tác động làm gia tăng khả năng mắc bệnh. Các nguyên do này đến từ:
- Chủng tộc
- Tác động của tia x hay của chất phóng xạ và hóa chất
- Sau dùng thuốc hoá chất
- Tác động của yếu tố miễn dịch trong cơ thể
- Yếu tố di truyền và hôn nhân cận huyết cũng có liên quan đến căn bệnh ung thư máu.
- Yếu tố tuổi tác
- Các bệnh lý máu như rối loạn sinh tủy,…
- Yếu tố huyết áp cao
- Yếu tố hormone cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh ung thư máu.
- Virus: HTLV 1, HTLV2
- Liên quan đến một số tình trạng sức khỏe khác cùng phương pháp điều trị.
Triệu chứng của bệnh ung thư máu
Triệu chứng của ung thư máu sẽ phụ thuộc vào loại bệnh mà bạn đang mắc phải. Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp nhất gồm có
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, uể oải kéo dài khiến cho bạn không thể tập trung làm việc hoặc sinh hoạt như bình thường.
- Sốt dai dẳng: Sốt là dấu hiệu cảnh báo bất thường trong hệ miễn dịch và có thể cảnh báo sự bất thường của tế bào bạch cầu trong cơ thể.
- Đổ mồ hôi về đêm: Đổ nhiều mồ hôi đột ngột vào ban đêm khiến bạn thức giấc.
- Chảy máu hoặc xuất hiện những vết bầm tím bất thường: Chảy máu không rõ nguyên nhân hoặc xuất hiện các vết bầm tím mặc dù bạn không bị va đập.
- Sụt cân bất thường: Các tế bào ung thư sử dụng nhiều năng lượng cùng dưỡng chất của cơ thể để thực hiện quá trình nhân lên với số lượng lớn bất thường khiến cho bệnh nhân ung thư sụt cân nhanh.
- Thường xuyên bị các bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng: Hệ miễn dịch suy yếu do các tế bào ung thư khiến cơ thể dễ bị các tác nhân bên ngoài tấn công và gây viêm nhiễm.
- Sưng hạch bạch huyết, gan hoặc lách to: dấu hiệu này thường sẽ phổ biến trong bệnh bạch cầu hoặc tại U lympho do sự gia tăng nhanh chóng về số lượng tế bào ung thư làm tắc nghẽn hạch bạch huyết cũng như ảnh hưởng đến chức năng của gan, lách.
- Đau xương: dấu hiệu này sẽ cảnh báo bệnh bạch cầu hoặc Myeloma, cơn đau xuất hiện theo từng mức độ từ nhẹ đến nặng ở lưng, đùi, cánh tay và có thể kèm theo các đốm mềm trên xương.
Biến chứng của bệnh ung thư máu
- Gãy xương khi ung thư xâm lấn đến vùng tủy xương.
- Tăng calci huyết do sự phân hủy của xương.
- Nhiễm trùng do hệ thống miễn dịch suy yếu.
- Thiếu máu do gia tăng về số lượng bạch cầu lấn át hồng cầu.
- Xuất huyết dạ dày, phổi, chảy máu cam và thậm chí là xuất huyết nội sọ do giảm số lượng về tiểu cầu.
- Suy thận do thiếu máu, giảm lưu lượng máu.
- Tổn thương thận do số lượng bạch cầu quá lớn trong máu.
Chẩn đoán ung thư máu
Khi bác sĩ nghi ngờ bạn bị ung thư máu, một số những xét nghiệm sau đây sẽ được để chỉ định để xác định chính xác liệu bạn có bị ung thư máu hay không và bạn đang mắc phải loại ung thư máu nào:
- Xét nghiệm máu: Là xét nghiệm công thức máu toàn phần để có thể kiểm tra mức độ tăng sinh bất thường của bạch cầu so với hồng cầu, tiểu cẩu.
- Sinh thiết tủy xương: Chọc tuỷ xương để kiểm tra tế bào máu trên kính hiển vi. Đây được xem là xét nghiệm xâm lấn, cần gây tê để lấy mẫu. Tuy nhiên xét nghiệm này rất phổ biến và ít có rủi ro.
- Sinh thiết hạch bạch huyết: Tương tự như đối với sinh thiết tủy xương, đây sẽ là xét nghiệm lấy mẫu hạch bạch huyết nhằm quan sát trên kính hiển vi.
- Chụp X-quang, chụp MRI, chụp PET, chụp CT: Là các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh nhằm giúp bác sĩ xác định được chính xã vị trí tế bào ung thư, mức độ tăng sinh lan toả của chúng cũng như vị trí bệnh di căn.
- Xét nghiệm di truyền: Các xét nghiệm di truyền thường sẽ được thực hiện trên mẫu tế bào máu từ xét nghiệm máu hoặc sinh thiết tủy xương để giúp xác định loại ung thư máu cụ thể. Xác định những điểm đột biến trong gene góp phần xác định phương pháp điều trị phù hợp và đưa ra tiên lượng chính xác cho các trường hợp bệnh.
Tiên lượng ung thư máu sống được bao lâu?
Thời gian sống của ung thư máu sẽ còn phụ thuộc vào tình trạng phát triển của lượng bạch cầu có trong máu cũng như cách phát triển của từng loại bệnh. Người ta tiên lượng cho từng loại bệnh cụ thể như sau:
- Bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính: Người bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn đầu sẽ có thể sống trung bình 98 tháng (8 năm); Người được chẩn đoán ở giai đoạn giữa, có thời gian sống trung bình 65 tháng ( 5,5 năm); Giai đoạn cuối, thời gian sống sẽ chỉ còn 42 tháng (khoảng 4 năm).
- Bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính: Là dòng phổ biến nhất của bệnh bạch cầu ở người trưởng thành. Nếu phát hiện sớm, 20% – 40% bệnh nhân sống ít nhất 60 tháng (5 năm). Tuy nhiên, người lớn tuổi mắc bệnh này sẽ thường có tiên lượng khá kém.
- Bệnh bạch cầu lympho mạn tính: Nếu bệnh chỉ ảnh hưởng đến tế bào B thì bệnh nhân có thể sống từ 10-20 năm. Tuy nhiên, những người có bệnh bạch cầu lympho mãn tính tế bào T thì sẽ có tuổi thọ rất thấp.
- Bệnh bạch cầu lympho cấp tính: Bệnh này thường sẽ tiến triển rất nhanh và khiến cho những người mắc bệnh bạch cầu này trung bình chỉ sống được khoảng 4 tháng. Tuy nhiên, có khoảng 80% trẻ em bị bệnh bạch cầu lympho cấp tính có thể sẽ chữa khỏi hoàn toàn.
Điều trị ung thư máu như thế nào
Tùy thuộc vào từng mức độ của tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng liệu pháp nào để điều trị. Cụ thể các phương pháp đó là:
- Liệu pháp điều trị sinh học: Truyền kháng thể đơn dòng vào người bệnh để có thể giết chết các tế bào ung thư máu và làm chậm sự tăng trưởng của tế bào ung thư máu hoặc cải thiện khả năng tăng đề kháng tự nhiên của cơ thể.
- Hóa trị: Phương pháp này sẽ sử dụng thuốc chống ung thư để can thiệp cũng như ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể người bệnh. Hóa trị cho bệnh ung thư máu đôi khi sẽ liên quan đến việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng nhau trong cùng một phác đồ nhất định. Điều trị này cũng có thể được thực hiện trước khi thực hiện cấy ghép tế bào gốc.
- Cấy ghép tế bào gốc: Là phương pháp truyền tế bào gốc tạo máu khỏe mạnh vào cơ thể. Tế bào gốc có thể được lấy từ tủy xương, từ máu tuần hoàn và máu dây rốn.
- Xạ trị: Là phương pháp được khuyến khích để điều trị ung thư máu bằng cách dùng bức xạ có bước sóng cao để tiêu diệt tế bào ung thư và thu nhỏ khối u. Bức xạ tiêu diệt tế bào ung thư máu đến não và dịch tủy sống. Xạ trị giúp hạn chế được cơn đau ở xương và có thể thực hiện trước khi cấy ghép tế bào gốc.
Phòng ngừa ung thư máu như thế nào
Nguyên nhân gây bệnh ung thư máu đến nay vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng, do đó việc phòng ngừa bệnh là rất khó và sẽ không có phương pháp cụ thể. Tuy nhiên, nhận thức được yếu tố nguy cơ và ngăn chặn chúng sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn. Theo đó bạn cần:
- Không hút thuốc lá hay sử dụng rượu bia quá mức
- Tránh tiếp xúc với hóa chất: Những loại hóa chất như thuốc diệt cỏ, benzen,… là một trong những nguy cơ chính cho việc phát triển ung thư máu. Trong trường hợp bất khả kháng, hãy cố gắng giảm thiểu thời gian tiếp xúc và cần mang đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang..
- Tránh tiếp xúc bức xạ: Bức xạ cũng sẽ có thể làm thay đổi các thành phần trong máu, vì vậy tốt hơn hết là nên giảm thiểu thời gian tiếp xúc với các tia nồng độ cao.
- Tập thể dục thường xuyên: Thể dục thể thao được chứng minh rằng có thể ngăn ngừa ung thư, và ung thư máu cũng không ngoại lệ. Do đó bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Chế độ ăn uống hợp lý: Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt cùng các loại trái cây và rau quả tươi, đồng thời giảm thiểu việc tiêu thụ các chất béo bão hòa cùng chất béo chuyển hóa.
- Thăm khám định kỳ để được theo dõi diễn tiến của bệnh cũng như tình trạng sức khỏe nói chung.
Hy vọng bài viết trên đây của chúng tôi đã cung cấp thêm cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh ung thư máu. Nếu thấy bài viết hay và bổ ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè cùng biết nhé!.
CÔNG TY TNHH TM GIA DỤNG VIỆT
Cơ Sở Miền Bắc:
SHOWROOM 1: 555 Thụy Khuê - Tây Hồ - Hà Nội
Hotline 24/7: 0989.88.66.86 - 0913.023.989 -
SHOWROOM 2: 540 Thụy Khuê - Tây Hồ - Hà Nội
Hotline 24/7: 056.929.9999
-------------
Cơ Sở Miền Nam:
SHOWROOM 1: Số 137 Nguyễn Phúc Nguyên - Phường 10 - Quận 3 - TP.HCM
(Liên Hệ trước Khi Qua Để Nhận Hỗ Trợ Tốt Nhất)
Hotline 24/7: 056.929.9999
Website: https://trevang.vn
